TBMM gibi ABD Kongresi de Amerika'yı yönetecek kanunlara karar verir ve kanunları yapar. Aynı zamanda başkanı “Yüce Divana” gönderme ve azletme gücüne de sahiptir. ABD Kongresi Senato olarak bilinen bir üst meclise ve Temsilciler Meclisi olarak bilinen bir alt meclise sahiptir.
Senato: Her eyaletten iki tane olmak üzere, 100 senatörden oluşur ve temel görevi Temsilciler Meclisi tarafından önerilen kanunları görüşmek. Senato tarafından geçirilen kanunu başkan onaylamak zorundadır. Kongrede kanunlar üçte ikiyle geçer. Temsilciler Meclisi: 435 üyeden ve altı temsilciden oluşur. 6 temsilcinin oy kullanma hakları yoktur. ABD’de başkanlık seçimlerinde beraberlik olursa Temsilciler Meclisi kimin başkan olacağına karar verir ve senato da başkan yardımcısının kim olacağını seçer. Başkan kongre tarafından geçirilen kanunları veto etme ve Senato tarafından onaylanan kabineyi atama gücüne sahiptir. Bununla beraber başkan aynı zamanda Kongreye ‘meclislerin’ onayına kanun teklifleri de sunabilmektedir. Federal yasama yetkisi Kongre’ye aittir. Kongre, nüfus esasına göre seçilen 435 üyeli Temsilciler Meclisi ile her eyaletin iki kişiyle temsil edildiği 100 üyeli Senato’dan oluşur. Temsilciler Meclisi üyeleri 2 yıl, Senatörler ise 6 yıl süreyle seçilir.
ABD Yargı Sistemi: Yüksek Mahkeme ve Federal Mahkemelerden oluşur. Başkan 9 Yüksek Yargı Hakimini atar, ancak atama Senato’nun nihai onayına tabidir. Yüksek yargı eğer, Anayasa’ya aykırı olduğuna hükmederse yasaları geri çevirebilir. ABD’de Temsilciler meclisi ve Senato kontrol ve denge mekanizmasını oluşturur. ABD’de Temsilciler Meclisi bütçe kanunu sunma yetkisine sahiptir. Bütçe onaylama yetkisi senatodadır. Başkanın Senato onayından sonra, bürokratları görevden alma yetkisi vardır.
ABD BAŞKANLIK SİSTEMİ VE CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET SİSTEMİ ANALİZİ (CHS)
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde TBMM seçim kararı alırsa hem Cumhurbaşkanlığı hem TBMM seçimleri yenilenir. ABD’de böyle bir uygulama söz konusu değil. ABD kongresi 3/2 çoğunlukla başkanı “azil” süreci başlatabilir. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Siteminde; Cumhurbaşkanı Meclisi fesh ederek seçim kararı alırsa yine hem Cumhurbaşkanlığı hem TBMM seçimleri yenilenir.
ABD kongre Senato ve temsilciler Meclisi'nden oluşur. CHS tek meclisli bir yapı vardır. ABD'de başkan Kongre’ye kanun teklif etme yetkisine sahiptir. CHS Cumhurbaşkanı ve bakanların kanun teklifi verme yetkisi yoktur. Tek istisna Cumhurbaşkanı bütçe kanun teklifini TBMM’ye gönderir. ABD'de kanunlar 3/2, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde salt çoğunlukla geçer. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde, cumhurbaşkanı adaylarından hiçbirisi yüzde 50' nin üstünde oy almaz ise seçimler ikinci tura kalır, beraberlik olması halinde herhangi bir kanuni düzenleme bulunmuyor.
ABD’de kabine senato onayına tabidir. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde Cumhurbaşkanı kabinesi meclis onayına tabi değildir. ABD Başkan Yardımcısı Başkan ile birlikte seçilir Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde, cumhurbaşkanı yardımcısı cumhurbaşkanı tarafından atanır. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde Cumhurbaşkanı Anayasa Mahkemesi, Hakimler Savcılar Kurulu, Yargıtay ve Danıştay’a üye atayabilir, hiçbir denetime tâbi değildir. Anayasaya aykırılık teşkil eden yasaları ABD'de olduğu gibi Türkiye'deki uygulamada aynıdır.
Yani Anayasa Mahkemesi yasaların Anayasaya aykırı olduğuna hükmederse yasaları geri çevirebilir. Ancak kendiliğinden harekete geçmez (tüzel kişiliğin) siyasi partilerden birinin müracaatı aranır. ABD’de başkanın göreve başlayabilmesi kongre onayına tabi değildir. Aynı zamanda başkanda kongreyi feshetme yetkisine sahip değildir. ABD beyaz sarayda hizmet verecek kadroyu başkan oluşturur. Görevden alma yetkisi her zaman vardır. ABD’de başkanın kabinesi ve kadrosu yalnızca danışman konumundadır. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde de aynı durum geçerlidir.
ABD’de olduğu gibi Türkiye’de de son karar başkanındır.ABD kabine üyeleri kongre çalışmalarına katılmazlar. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde bakanlar meclis çalışmalarına katılmazlar, sadece bakanlık bütçesi görüşülürken meclisteki oturuma katılırlar.. ABD başkanı herhangi bir yasa teklifini veto edebilir, ancak Kongre yani hem Temsilciler Meclisi hem de Senatoda 3/2 oy desteği sağlanırsa başkanın vetosu aşılır. ABD başkanı siyasi atama yapar, senato onayı şarttır. Türkiye’de Cumhurbaşkanı siyasi atama yapar TBMM onayı aranmaz.
ABD’de yasalar kongre tarafından çıkarılır, başkan tarafından yürürlüğe kurulur. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde yasaları TBMM çıkarır hükümet uygulamaya koyar. AB bütçe onaylama yetkisi Senatoda, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde, bütçe onaylama kanun yetkisi Cumhurbaşkanındadır. ABD başkanlık sisteminde başkan herhangi bir partinin genel başkanı değildir. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nde cumhurbaşkanı aynı zamanda bir partinin genel başkanıdır.
ABD başkanlık sisteminde ittifaklar söz konusu değilken, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nde seçimden önce ittifaklar zorunlu hale getirilmiştir. ABD’de seçimler 4 yılda bir, Türkiye’de 5 yılda bir yapılması öngörülmüştür. Her iki sitemde başkan yada cumhurbaşkanı iki dönem için seçilir. ABD kongresi bir denge ve kontrol mekanizmasıdır. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde, TBMM’nin kontrol ve denge mekanizması semboliktir.
Az çok demokrasiyle yönetilen hemen tüm ülkelerde devlet başkanlarının kaç dönem seçilebileceğine yönelik kısıtlamalar bulunuyor. Genellikle iki dönem limiti var. Bunu sebebi:
Güç tek elde toplanmasın, gücü elinde tutan yozlaşmasın.
Gücü elinde tutan hesap verebilsin, hesap vereceğini bildiği için de meşru yoldan ve temiz yönetsin.
Nihayetinde; her yerde ve sistemde siyaset iktidara gelme sanatıdır. Sonuç olarak kuvvetler ayrılığı ilkesine dayanan, ABD başkanlık sistemi, tarihsel süreç içerisinde kendine özgü dinamiklerle gelişen Federal sistem etkisiyle oluşan ve dünyada en iyi işleyen başkanlık sistemi olarak kabul edilen bir temsili demokrasi rejimi olarak bilinmektedir.
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ise; “şahsilik” üzerine kurulu siyasi karar mekanizmaları denetimsiz ve katılımsız bir yapı olarak kurgulanmış, tam anlamı ile başkanlık sitemi değildir. Öncesinde Türkiye’de uygulanan parlamenter sistemde yüzeysel bir sistemden ibaretti.
