Çin Menşeli Otomobillere Yeni Gümrük Vergisi
Devlet, Çin Menşeli Araçlardan Yüzde 40 İlave Gümrük Vergisi Alacak
AKP iktidarı Çin menşeli otomobillere yüzde 40'lık ilave gümrük vergisi koyma kararı aldı. Çin menşeli tüm otomobillere ithalat değerinin yüzde 40'ı veya 7 bin ABD dolar/adetin yüksek olanı kadar ilave gümrük vergisi uygulanmasına dair Cumhurbaşkanı kararı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Çin'den ithal edilen elektrikli araçlara Mart 2023'te yüzde 40'lık ilave gümrük vergisi getirilmişti. 8 Temmuz'da yürürlüğe girecek olan yeni kararla, içten yanmalı ve hibrit binek otomobiller de uygulamaya dahil edildi.
Ticaret Bakanlığı'ndan Açıklama
Ticaret Bakanlığı "Çin Halk Cumhuriyeti menşeli konvansiyonel (içten yanmalı) ve hibrit binek otomobillerde ilave gümrük vergisi düzenlemesi hakkında" yaptığı açıklamada kararın gerekçesine ilişkin "yerli üretimin iç pazardaki düşen payının yükseltilmesi ve korunmasının teminen, aynı zamanda yurtiçinde yatırım ve üretimi teşvik etmek amacıyla" ifadelerini kullandı. Böylece yüzde 10'luk mevcut gümrük vergisine ek olarak Çin menşeli araçlara ilave yüzde 40'lık gümrük vergisi konmuş oldu. Bu oranların üzerine bir de ÖTV ve KDV eklenecek.
Etkiler ve Eleştiriler
Ondokuz Mayıs Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden Prof. Dr. Murat Batı, yeni uygulamayı değerlendirdi. Batı, düzenlemenin otomobil fiyatlarını daha da artıracağını vurguladı. “Mart 2023’te Cumhurbaşkanlığı kararıyla Çin menşeili, özellikle yakıt cinsi farklı olan otomobillere yüzde 40 vergi getirilmişti. Şimdi bu düzenlemenin kapsamı genişletildi” diyen Batı, şöyle konuştu: “Bunun da temel nedeni hem dövizin yurtdışına çıkmasını engellemek hem de TOGG gibi yerli üretimlerin önünü açmak. Amaç Çin menşeili araçlara talebi kısıp tüketiciyi TOGG’a yönlendirmek. Yakın bir tarihte Amerika Birleşik Devletleri de aynı düzenlemeyi yaptı, talebin önünü kesmek için gümrük vergisi getirdi. Bugün yapılan düzenleme döviz kaçışını da engellemek için yapıldı. Bu düzenlemenin olumsuz etkisi piyasadaki fiyatların artışı olarak görülecek. TOGG da fiyatını yükseltirse ona olan talep de azalacak. Bu düzenlemeden fayda sağlayan tek yer devlet. Tüketici TOGG alırsa KDV ve ÖTV, diğer türlü de yüzde 40 gümrük vergisi hazineye gidecek. Kısacası kasa hep kazanıyor.”
Çin Araçları ve Pazar Payı
Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği (ODMD) verilerine göre, 2024 yılı ocak-mayıs döneminde SUV/CUV gövde tipine sahip araç kategorisinde en çok satan model, 11 bin 331 adet ve yüzde 5,52'lik pazar payıyla Çin menşeli Chery'nin Tiggo 8 Pro oldu. Bu kategoride ikinci sırada ise 11 bin 288 adet ve yüzde 5,50'lik pazar payı ile Türkiye'nin Otomobili Girişim Grubu'nun (TOGG) ürettiği T10X model araç yer aldı. Çin otomotiv firmalarının Türkiye'deki toplam satışları (otomobil ve hafif ticari) yılın ilk 4 ayında 29 bin 539'a, otomotiv pazarından aldıkları pay da yüzde 7,95'e ulaştı. Çin markaları arasında DFSK ve Maxus'un ticari araç satışı da bulunuyor. Bu iki markanın hafif ticari satışları hariç tutularak sadece otomobil özelinde bakıldığında Çin markalarının satış sayısı 29 bin 241'e, pazar payı ise yüzde 9,91'e yükselmişti.
