Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edilen “Vergi Usul Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” Meclis Genel Kurulu’nda görüşülmeye başlandı.
AKP tarafından getirilen vergi kanununa dair muhalefet partileri eleştirilerini Genel Kurul’da dile getirdi. Genel Kurul’da görüşmeleri devam eden kanuna dair söz alan İYİ Parti Samsun Milletvekili Erhan Usta, 65 maddelik kanun teklifinin geç kalmış bir teklif olduğu eleştirileriyle söze başladı. 11’inci Kalkınma Planı’nın Meclis tarafından kabul edildiğini ve orada 263’üncü paragrafta Vergi Usul Kanunu'nun komple yazılacağına ilişkin bir madde olduğunun altını çizen Usta, “Fakat burada bundan vazgeçilmiş görünüyor. Kalkınma Planı'nda ‘Komple bir Vergi Usul Kanunu yazacağım’ derken bugün onu yapmayıp işte belli maddelerini değiştiren bir kanun teklifiyle geliyor dolayısıyla yani AK PARTİ zaten her yönüyle motivasyonunu kaybetmiş ve Türkiye'ye vaziyet edemeyen bir siyasi parti hâline gelmiştir, bu da bunun en açık delilidir” dedi.
PANSUMAN DÜZENLEME
Kanunda reform olmadığını, bir takım anlaşmazlıkları gidermek için bir “pansuman” görevi üstlenen düzenlemeler olduğuna işaret eden Usta, “Türkiye'nin kapsamlı bir vergi reformuna ihtiyacı var çünkü hakikaten vergi sistemimiz çok adaletsiz. İnsanlar vergi altında inim inim inlerken onları getirmeyip efendim, böyle işte çok genel geçer meselelerle bu Meclisi meşgul etmemek lazım.Türkiye'de vergi sistemi son derece adaletsiz ve gelir dağılımını düzeltmeyi... ” diye belirtti.
‘YOLSUZLUĞA PRİM VEREN BİR VERGİ SİSTEMİ VAR’
“Yolsuzluğa, vergi kaçırmaya prim veren bir vergi sistemi var” diyen Usta, şöyle devam etti: “AKP döneminde yanlış hatırlamıyorsam- 11 defa af yasası çıktı ‘vergi affı’, ‘yapılandırma’ adı altında. Bu kadar yapılandırmanın, bu kadar vergi affının çıktığı bir ortamda düzgün bir şekilde kimse vergisini ödemiyor tabii, ödemekten kaçınıyor. Vergi cennetlerine para kaçırmaya engel olmayan bir sistem var. Tam tersine teşvik eden bir sistem var. İşte, en son bu ‘Pandora Papers’ diye bir kısım belgeler ortaya çıktı. Biz, orada gördük ki Türkiye'den insanlar, bir kısım firmaların -bunların önemli bir kısmı da iktidara çok yakın olan firmalar- yurt dışına para kaçırdığını, bir kısmını da orada kimliği belirsiz bir kısım adreslere hibe ettiğini görüyoruz.
2006 yılında bu Meclis'te bir kanun çıktı, bu vergi cennetlerine giden paraların vergilendirilmesine ilişkin. O gün için yapılması gereken neydi? Vergi cennetleri listesi hazırlanacaktı; o listedeki ülkelere, ülkeden para transfer edilmesi durumunda yüzde 30 vergi alınacaktı. Bakın, 2006-2011, on beş yıl geçti, bu liste açıklanmadı. Niye açıklanmıyor bu liste? Kimi kayırıyorlar? Bu parayı kim yurt dışına çıkartıyor? Yazık günah değil mi bu millete?”
KÜÇÜK ESNAF GÜNLÜK 83 KURUŞ VERGİDEN MUAF OLACAK
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Konya Milletvekili Abdullatif Şener de “Bu 65 maddelik teklifin birkaç maddesi hariç, hemen hemen tamamı usul hükümleri veya idarenin kendi iç düzenlemelerinde küçük rötuşlar içermektedir. Bu açıdan baktığımızda, en iddialı olduğu madde 1'inci maddedir; 1'inci maddede ‘küçük esnaf istisnası’ düzenlenmektedir, ancak bu küçük esnafın defter ve belge tutma zorunluluğu da devam etmektedir. Sayıları 835 bin ve bu 835 bin küçük esnafımıza bakıyoruz, geçen yıl 235 milyon lira vergi ödemişler. Bunu istisna kapsamına aldığınız zaman, ortalama olarak bir küçük esnafımızdan devlet yıllık 300 liralık bir vergi avantajı sağlıyor. Yani yıllık ortalama avantaj sadece 300 liradır, aylık avantajsa 25 liradır, günlükse 85 kuruştur. Yani küçük esnafımızın günlük 83 kuruşluk vergisinden vazgeçen bir düzenlemedir ama bu paketin en iddialı maddesi de budur” şeklinde konuştu.
Yerel basın ilanlarına dair olan 15’inci madde üzerinden eleştirilerini sürdüren Şener, “Bu madde, yerel basının Maliyenin bazı ilanlarını artık veremeyeceğini göstermektedir, hâlbuki ilanlar yerel basının en önemli gelir kaynaklarından biridir. İlan gelirleri elinden alınmaya başlanırsa yazılı yerel basının tamamıyla yok olabileceğini, ortadan kalkabileceğini veya tek tük bazı illerde varlığını sürdürebileceğini düşünmek lazım” diye belirtti.
3,9 TRİLYON DOLAYLI VERGİ ALINDI
Türkiye’nin vergi reformuna ihtiyacı olduğunu kaydeden Şener, şöyle konuştu: “Vergi reformu nasıl yapılacak? Vergi reformunda şu anda Türkiye'nin ihtiyacı olan şey, düşük gelir gruplarının gelirlerinin artırılmasıdır, net gelirlerinin artırılmasıdır çünkü şu anda Türkiye'de vergiyi yoksullar ödemektedir, düşük gelir grupları ödemektedir. Türkiye'de doğrudan vergilerin yani durumu daha iyi olanların ödediği doğrudan vergilerin 2006 ila 2020 arasındaki toplam miktarı 1,9 trilyon Türk lirası civarındadır, hâlbuki dolaylı vergilerin miktarı ise 3,9 trilyon lira civarındadır. Yani 2006'dan 2020'ye kadar toplanan vergilerin ağırlıklı ve büyük bir kısmı dolaylı vergilerden oluşmaktadır. Bu dolaylı vergileri ise düşük gelir grupları ödemektedir dolayısıyla vergiyi neden düşük gelir grupları ödüyor hazineye; neden bu ülkenin işsiz insanları, mağdur çiftçileri, perişan esnafı ödüyor?”
5 AYDA BİR MİLYON 520 BİN HANE ELEKTRİK KESİLDİ
Son 5 ayda 1 milyon 520 bin hanenin elektriği kesildiğine dikkati çeken Şener, Ekim 2020'den Ekim 2021'e elektrik ve doğal gaza 31 kez zam yaptınız. Bu zamlar altında ezilenler bellidir. 674 bin hanenin doğal gazı, parasını ödeyemediği için kesilmiştir. Bu doğal gazı, elektriği kesilenler, üst üste zamlardan mustarip olanlar bu düşük gelir gruplarıdır ama Sayın Hükûmete sorarsanız, ABD'de, İngiltere'de benzin kuyrukları var, Almanya'da, Fransa'da yiyecek kuyrukları var” diye belirtti.
HDP: KAPİTALİST DÜZENDE ADALETTEN BAHSETMEK ZORDUR
HDP Diyarbakır Milletvekili Garo Paylan ise sözlerine “Kapitalist bir düzende adaletten bahsetmek çok zordur” diyerek, başladı. Kapitalist düzende nüfusun büyük çoğunluğunun borç ve sefalet içinde yaşadığının altını çizen Paylan, “Kapitalist bir düzen, bir sömürü düzenidir, emeğin sömürüsü üzerine kuruludur” dedi. Kuzey Avrupa ülkelerinde çok kazanandan çok vergi almak, az kazananı desteklemek üzerine kurulu bir sistem olduğu örneklemesini veren Paylan, “Zenginlerden daha çok vergi alındığı için çok büyük bir zenginlik de olmaz, çok büyük bir yoksulluk da olmaz. Bizim gibi ülkelerde ise değerli arkadaşlar, vergi adaleti de yoktur. Bakın, düzen zaten adaletsiz bir düzen, bu düzeni dengeleyecek bir vergi düzeni yoktur, vergi adaleti de yoktur; ‘Çok kazanandan çok vergi alayım, az kazanana destek vereyim’ diye bir bakış da yoktur” diye ekledi.
Sermayedarların paralarını vergi cennetlerine kaçırmasını eleştiren Paylan, şunları söyledi: “Bakın, burada Maliye Bakanlığının bürokratları oturuyor, Maliye Bakan Yardımcımız oturuyor. Ona Komisyonda da sorduk: ‘Milyarlarca dolar yurt dışına kaçırılıyor, siz bu kişilere bu parayı 'Nereden buldun?' diye sordunuz mu? Var mı öyle bir yürek acaba? Öyle yürek yemiş bir vergi kontrolörü var mı acaba? Yok. Niye? Sarayın müteahhitleri çünkü, sarayın yandaş müteahhitleri çünkü onlar. Öyle bir yürek yok onlarda.
PALYATİF TEDBİRLER
Vergi adaletsizliğinin bu kadar derin olduğu ülkemizde bu 65 madde içinde adaleti sağlayacak herhangi bir madde var mı? Yok, palyatif tedbirler. 1 trilyon lira vergi toplayacağız bu sene, 2021 yılında. Kim ödüyor bu vergiyi? Tamamına yakınını yoksullar ödüyor. Türkiye'deki toplam servetin yüzde 55'i nüfusun yüzde 1'inin elinde. Adalet mi bu? Bunu bizim önümüze koymamız gerekmiyor mu? Biz soruyoruz ama iktidar oralı değil, tüyleri bile kıpırdamıyor. Niye? Çünkü onlardan yanalar, yüzde 1'den yanalar, yandaş müteahhitten yanalar; onlar yoksullardan yana değiller.
500 MİLYONDAN 5 MİLYAR DOLARA ÇIKARMIŞ
Bakın, pandoranın kutusu açıldı. Pandoranın kutusundan yandaş müteahhitleriniz çıktı, yandaş müteahhidiniz, o sarayın müteahhidi. Kışlık sarayı yaptırdınız, milyarlarca lira verdiniz, şehir hastanelerini yaptırdınız, milyarlarca lira verdiniz, yazlık sarayı yaptırdınız, yine milyarlarca lira verdiniz; geçen bir baktım, bu Pandora belgeleri çıktıktan sonra yeniden bir ihale ona verilmiş. Şimdi o kişi, 500 milyon dolar olan servetini on yılda 5 milyar dolara çıkarmış; o da bildiğimiz ha, vergi cennetlerindekiler hariç. Servetini 500 milyon dolardan 5 milyar dolara çıkarmış, 10 katına yükseltmiş. Peki, soruyoruz: Bu kişi kaç kuruş vergi verdi?
16 YIL ÖNCE ÇIKTI, NEDEN LİSTEYİ AÇIKLAMIYORSUNUZ?
Siz kamu vicdanını bu anlamda derin bir şekilde yaralıyorsunuz. Bu torbada bununla ilgili bir madde var mı? Yok. Vergi cennetleriyle ilgili yasayı on altı yıl önce bu Meclis çıkardı, ‘Vergi cennetlerine para götürenlerden yüzde 30 vergi alacağım’ dedi ama on altı yıldır Cumhurbaşkanı vergi cennetleri listesini açıklamadığı için biz onlardan beş kuruş vergi alamıyoruz. Değerli arkadaşlarım, bu gidişatı durdurmalıyız. Panama belgeleri çıkmıştı, kimse bir şey yapmadı. Pandora belgeleri çıktı, hepsinden sizin müteahhitleriniz çıktı. Bir de medya patronunuz var ya, tüpçü, Demirören; medya patronunuzun da ismi çıktı. Her gün sarayın borazanlığını yapıyor medya patronunuz, karşılığında siz yurttaşlarımızdan alınan vergiyi ona aktarıyorsunuz. O nereye götürüyor? Vergi cennetlerine götürüyor. Karşılığı ne? Sarayın borazanlığını yapmak. Bu mudur adalet arkadaşlar?
Gelir vergisi reformunu getirin, kurumlar vergisi reformunu getirin, herkes gelirine ve servetine oranlı olarak vergi versin, tüketim üzerinden vergi almaktan vazgeçin. Özellikle, temel gıdalar üzerinden, temel ihtiyaçlar üzerinden vergi almaktan vazgeçelim.
BİR TL BİLE DESTEK VERMİYOR VİCDANSIZLAR
Yani esnaflarımızdan vazgeçtiği vergi 280 TL, zaten bu esnaf bir şey kazanamıyor, perişan hâlde. Siz diyorsunuz ki: ‘Ben senden 280 TL vergi almayacağım’ Yani günde 1 TL bile etmiyor, bu vicdansızların esnafa verdiği destek değerli arkadaşlar, 1 TL bile etmiyor. İşte, esnafa esirgenen destek karşılığında 1 TL bile etmeyen vergiden vazgeçmek. Bu esnafın zaten vergi ödemeye gücü yok, esnafın desteklenmeye ihtiyacı var değerli arkadaşlar. Bakın, 3 milyon çiftçiden 600 milyon lira vergiden vazgeçiyor. Peki, çiftçi başına kaç para yapıyor? Matematik bilenler çarpsın, bölsün, 200 TL yapıyor değerli arkadaşlar. Bir çiftçiye 200 TL destek vereceğini ilan ediyor bu vicdansızlar. Günde 1 TL bile yapmıyor. Bu mudur çiftçiye destek?
TEK MADDE ÇIKARIN
Vergiyi hangi kurum koyar, hangi güç koyar? Bu kurum koyar, Türkiye Büyük Millet Meclisi. Bakın, çok tehlikeli bir madde var, eğer onay verirseniz, AKP, MHP çoğunluğu onay verirse Cumhurbaşkanı Erdoğan sigaradaki ÖTV'yi 3 katına kadar artırabilecek. Yani bir paket sigara 20 lirayken 40 lira, 50 lira olabilecek. Bu yetkiyi vereceksiniz, komisyondan böyle geçti, eğer onay verirseniz böyle olacak. Yapar mı yapmaz mı ayrı ama tek adamın yetkisinde kalacak sigarayı 50 liraya yükseltmek. Vergiyi Meclis koyar, Meclis kaldırır ama yetkimiz bu kadar mı bitti değerli arkadaşlar ya? O zaman tek madde çıkarın, deyin ki: Her şeye Cumhurbaşkanı yetkilidir. Vergiyi milletin temsilcileri koyar, milletin temsilcileri kaldırır. Tek adam koyup kaldıramaz. Bu yetkinin bu şekilde verilmesi de doğru değildir değerli arkadaşlar.
YOKSULUN ÖFKESİ SİZİ GÖTÜRECEK
Bu yoksulların öfkesi sizi götürecek. Bir an önce ekonomide adaleti sağlamamız lazım, bir an önce vergide adaleti sağlamamız lazım. Çöpte yemek arayan yurttaşlarımızla uğraşmayın, onlara daha fazla vergi yüklemeyin. Kâğıt toplayıcılarıyla uğraşmayın, bırakın, onlar ekmeklerini yesinler. Kadınlarla uğraşmayın, bırakın, onlar eşitlik ve adalet mücadelesini büyütsünler. Bunun için adaletli vergi politikalarına ihtiyacımız var. Toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlayacak vergi politikalarına ihtiyacımız var. Bu açıdan, Türkiye'nin Büyük Millet Meclisi, ekonomide olan büyük adaletsizliğin önüne geçecek, gerçek anlamda vergi adaletini sağlayacak reformlar yapmalıdır. Böyle saçma sapan, palyatif tedbirler içeren düzenlemelerle bizim vaktimizi çalmamalılar.”
Vergi kanunu üzerine söz alan AKP Milletvekili Uğur Aydemir’in “Türkiye’de vatandaştan vergi alınmıyor” ve “Biz vatandaştan vergi yükünü indirdik” açıklamalarına CHP Milletvekili Engin Özkoç tepki gösterdi.
Söz alan Özkoç, “Şu anda televizyonları başında bulunan bütün vatandaşlarımız bizi izliyor. Vergi usulüyle ilgili konuşan AKP sözcüsü "Türkiye'de vatandaştan vergi alınmıyor." Dedi. "Biz Türkiye'deki vatandaşın vergi yükünü indirdik." dedi. Vatandaşlarımızın duymasını istiyorum. Hani asgari ücretle çalışıp da evine ekmek götürmeye çalışan vatandaşlar az önce konuşan AKP milletvekilinin resmini evlerine assınlar. Tamam mı. Çocukları ağlayıp da annelerinin babalarının yüzlerine baktığında evlatlarının acısını ailede çeken bütün insanlar az önce konuşan AKP milletvekilinin resmini eve assınlar ve ona içlerinden ne geliyorsa onu söylesinler” dedi.
‘VATANDAŞIN VERGİLERİYLE BİRİLERİ ZENGİN OLUYOR’
HDP Grup Başkanvekili Meral Danış Beştaş da, “Yani ‘Bu vatandaşın sırtından vergi yükünü aldık’ işte, ‘Herkese eşit oranda dağıttık’ söylemlerinin reel yaşamda rasyonalitesi yok yani bunu hepimiz gayet iyi biliyoruz. Şu anda vatandaşın ödediği vergilerle birileri daha çok zengin oluyor. Biz iktidar grubuna şu çağrıyı yapıyoruz: Bu Pandora Papers son dönemlerde oldukça ünlü, gerçekten bu vergi cennetlerine para kaçıranları bir açıklasınlar, soruşturma niye yapmıyorlar? Eğer ‘O paraları niye götürdünüz?’ diye sorarlarsa ciddi bir vergi uygulamaları lazım, yüzde 30 civarında. Yani bir yandan yandaşlar ülke dışına kaynak aktarıyor vergi ödememek için diğer yandan vatandaşın sırtından onlara tekrar yeni kaynaklar yaratılıyor” ifadelerini kullandı.
Genel Kurul, vergi kanunu teklifinin görüşülmesine yarın devam edilmek üzere sona erdi.
