2025 Temmuz ayı yaklaşırken, milyonlarca çalışanın gözü kulağı asgari ücrete olası ara zamma çevrilmiş durumda. Ancak temel soru şu: Asgari ücrete yapılacak zam enflasyonu artırır mı?
Ekonomist ve sosyal güvenlik uzmanı Özgür Erdursun konuyu hem teknik hem sosyal boyutlarıyla ele aldı.
Erdursun'un Dünya'daki köşesinde yayımlanan yazısına göre,
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) raporlarına göre, %30’luk bir asgari ücret artışı yıllık enflasyonu yaklaşık 1,5 puan yükseltebilir.
Etki aralığı genel olarak %1,5 – %3 arasında hesaplanmaktadır.
Ancak bu etki “dolaylıdır”; çünkü TÜFE sepetinde doğrudan ‘ücret’ kalemi yer almaz.
ASGARİ ÜCRETLİ SAYISI
Türkiye’de yaklaşık 7,1 milyon kişi asgari ücretle çalışıyor.
Bu, toplam ücretli çalışanların %45’ine denk geliyor.
Bu kadar geniş bir kesimi doğrudan etkileyen ücret artışlarının hem ekonomik hem toplumsal sonuçları olması kaçınılmaz.
Peki asgari ücrete yapılan zam, enflasyonu nasıl arttırıyor. Etki mekanizmaları şu şekilde:
Maliyet Enflasyonu (Cost-Push)
İşverenler artan ücret maliyetini fiyatlara yansıtabilir.
Özellikle KOBİ'lerde bu durum daha yaygındır.
Talep Enflasyonu (Demand-Pull)
Geliri artan çalışan daha fazla tüketim yapar.
Bu da talep kaynaklı enflasyonu tetikleyebilir.
Psikolojik Etki
"Zam gelmeden zam yap" eğilimi artar.
Beklentiler enflasyonu yukarı iter.
Ters Etki: Zam Olmazsa Ne Olur?
Asgari ücrete ara zam yapılmazsa, yüksek enflasyon karşısında alım gücü düşer.
Bu da talep daralması ve bazı sektörlerde durgunluk riski yaratır.
Erdursun şunları kaydetti:
"Evet, asgari ücret artışı enflasyonu artırabilir, ancak bu:
- -Artışın oranına,
- -Zamanlamasına,
- -Genel ekonomik koşullara (özellikle üretim kapasitesi ve arz-talep dengesi),
- -Ve para politikasına (faiz oranları, kredi genişlemesi vs.) bağlı olarak değişir.
Sadece asgari ücret değil, enflasyonla mücadelede;
- -Para politikası,
- -Bütçe disiplini
- -Üretim politikaları birlikte ele alınmalıdır.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın geçmiş enflasyon raporlarında yer alan tahminlere göre yüzde 30’luk asgari ücret artışının yıllık enflasyona katkısı yaklaşık 1,5 puan civarındadır. Görüldüğü gibi asgari ücret artışının aslında yıllık enflasyona etkisi olsa da bu etki abartıldığı kadar çok değildir. Hatta çok küçük bir oranda etkisi vardır."
2025 yılı için hedeflenen %24–29 bandındaki enflasyon, yıl başında yapılan %30'luk zamla şuan karşılansa da asgari ücretin alım gücündeki hızlı erime, ara zam beklentisini canlı tutuyor.
Asgari ücret artışı enflasyonu bir miktar artırabilir, ancak bu etki tahmin edildiği kadar yüksek değil. Dahası, yapılmazsa alım gücü düşer, iç talep daralır, vergi ve prim destekleriyle bu artış daha dengeli yapılabilir.
