Yabancı Şirketler Piyasayı Kontrol Ediyor
Tütün ve tütün mamullerinin 2002 yılında özelleştirilmesi ve üretiminin kısıtlanmasının ardından tütün piyasası yüzde 90 oranında yabancı şirketlerin eline geçti. Tütünü kendisi eken çiftçilerin satmasının önüne geçmek için ise, 2017 yılında 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu'nda yapılan düzenleme ile Tarım ve Orman Bakanlığı'ndan "yetki belgesi" alma şartı getirildi. Yetki belgesini alamayan üreticilerin tütün ticareti yapması tamamen yasaklanırken, yetki belgelilerin ise ancak kuracakları kooperatif aracılığı ile satış yapabilecekleri kanuna eklendi. Gelen tepkiler nedeniyle Haziran 2020’ye kadar ertelenen yasa, 2020’de yürürlüğe gireceği dönemde tepkilerin devam etmesi üzerine 1 yıl daha ertelendi. Yasanın yürürlüğe girmesine karşı Malatya ve Adıyaman başta olmak üzere birçok kentte binlerce tütün üreticisi yolları kapatarak protesto eylemleri düzenlemişti. Yasayla birlikte tütün ticaretine hapis cezası öngören yasal düzenleme, tütün satan birçok esnafın da kepenk kapatmasına neden oldu. Şimdi tütünün geçim kaynağı olduğu Mûş'ta üreticiler kara kara düşünüyor.
Mûş’taki Tütün Üreticileri Zor Durumda
Mûş’ta tütün ekimi yaptığını ifade eden Muhammed Yılmaz, tütün tarlalarının olduğunu tütün ekimi ile ilgili bir yasal düzenleme olmadığı için kaçakçı olarak nitelendirildiklerini belirten Yılmaz, “Tütünü ekiyoruz, biçiyoruz, doğradığımız ve Mûş’a getirdiğimiz zaman yolda yakalanıyoruz. Bu nedenle de bize kaçakçı muamelesi yapılıyor. Biz bunun yapılmasını istemiyoruz. Tütünlerimiz yakalandığı için kaç kere mahkemelik de olduk. Bunun için bir yasal düzenleme olsun istiyoruz. Tütün kendi üretimimiz, kendi olanaklarımızla yetiştirdiğimi bir tütündür. Dünya’da da katkısız olarak kullanılan tek tütün Mûş tütünüdür” dedi.
Yasal Düzenlemeler Çiftçilerin Geleceğini Belirleyecek
Mûş’ta bir tütün fabrikasının olmadığını da dile getiren Yılmaz, ürettikleri tütünü verebileceği fabrika olmayışından şikayetçi. Yılmaz, “Biz de bundan dolayı mecbur getirip dükkanlarda, sokaklarda satıyoruz. 10-15 yıldır bu işle uğraşıyorum. Bugün Mûş’ta tütün tarımı berbat durumda. Tütün ticareti yapılmıyor. Korkudan insanlar 1 kilo bile alıp il dışına çıkaramıyor çünkü yasaklar devam ediyor. Geçimimiz çok sıkıntılı ve geçinemiyoruz. 10 kilo satıyorsak 10 kilo da bizde yakalıyorlar. Bunun hem maddi hem manevi zararı var. Yaptığımız emeğin karşılığını bile alamıyoruz. Çiftçiye destek olsunlar. Tütünün yasaklanmasını istemiyoruz. Bir yasal düzenleme olmasını istiyoruz. Çiftçiler için mecliste bir yasa tasarısı ile bir yasa çıkarabilirler. Herkese bu konuda çağrı yapıyoruz” diye konuştu.
