AKP İktidarının Eğitim Politikaları Öğrencileri Eğitimden Koparmaya Devam Ediyor
Öğrenci Veli Derneği (Veli-Der) tarafından düzenlenen “Kaybolan Çocukluğu ve Eğitim Hakkını Yeniden Kazanalım” çalıştayı, AKP iktidarının eğitim politikalarının öğrencileri eğitimden koparmaya devam ettiğini ortaya koydu.
Çalıştay Sonuçları: Türkiye’de Eğitimde Derinleşen Kriz ve Çocuk İşçiliği
Toplumsal Araştırmalar, Kültür ve Sanat İçin Vakıf (TAKSAV) İstanbul Şubesi’nde 30-31 Ağustos tarihlerinde gerçekleştirilen çalıştayda, ekonomik kriz nedeniyle yaklaşık 2 milyon çocuğun eğitimini yarıda bıraktığı bildirildi. Çalıştayda özellikle eğitimin piyasalaşması, laiklik ve bilimsellikten uzaklaşması, karma eğitimin fiilen ortadan kaldırılması ile devlet destekli çocuk işçiliği konuları masaya yatırıldı.
Çocuk Yoksulluğu ve İşçi Çocuklara İlişkin Önemli Veriler:
-
UNICEF’in Çocuk Refahı Raporu’na göre Türkiye, 36 OECD ülkesi arasında çocuk refahında sondan ikinci sırada yer alıyor.
-
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı verileri, temel ihtiyaçları karşılanamayan çocuk sayısının son 7 yılda %40,33 artarak 2025’in ilk yarısında 171.895’e ulaştığını gösteriyor.
-
İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi (İSİG) verilerine göre, yılda 60-70 çocuk işçi çeşitli sektörlerde çalışırken hayatını kaybediyor.
-
TÜİK 2024 verileri, 15-17 yaş arasındaki çocuk işçi oranının %24,9 olduğunu ve yaklaşık 970 bin çocuğun kayıtlı işçi olarak çalıştığını ortaya koyuyor. Mesleki Eğitim Merkezleri’nde (MESEM) çalışan 504 bin çocukla birlikte bu sayı 1,5 milyonu aşıyor. Yaz aylarında ise çocuk işçi sayısı 3 milyona çıkıyor.
Karma Eğitimin Tasfiyesi ve Çocuk Evlilikleri Artıyor
Çalıştayda, karma eğitimin fiilen kaldırılmasının kız çocuklarının eğitimden kopmasına ve çocuk yaşta evliliklerin artmasına neden olduğu vurgulandı. Paylaşılan veriler şöyle:
-
Türkiye’de her 5 ortaokuldan biri karma eğitim vermiyor.
-
İmam hatip liseleri genel ortaöğretimin %13’ünü oluşturuyor; 443 bin çocuk karma eğitim hakkından mahrum. Ortaokullarda imam hatip oranı %20’ye ulaştı.
-
Son yıllarda açılan 8 kız ortaokulu, karma eğitimin hızla kaldırıldığını gösteriyor.
-
Bazı illerde imam hatip ortaokulları toplam ortaokulların yarısını veya üçte birini oluşturuyor.
-
Cinsiyet Eşitliği İzleme Raporu, 220 bin kız çocuğunun örgün eğitim dışında olduğunu ortaya koydu. Muş, Siirt, Bitlis, Ağrı gibi illerde 16-17 yaşındaki her üç kız çocuğundan biri eğitim dışı.
-
TÜİK 2023 doğum istatistiklerine göre 15-17 yaş grubunda 6.515, 15 yaş altı ise 130 doğum gerçekleşti. Son 24 yılda 18 yaş altı 590 bin çocuk doğum yaparken, 21 bini 15 yaş altında. 10-19 yaş grubunda doğum yapan çocuk sayısı 2 milyonu aşıyor.
Eğitim Hakkı İçin 25 Önemli Öneri
Basın toplantısında Veli-Der, çocukların eğitim hakkını korumak için 25 öneri sundu. Öne çıkan talep ve öneriler şunlar:
-
Eğitim hakkı, Anayasa’nın “insan haklarına dayalı, demokratik, laik ve sosyal hukuk devleti” ilkesine uygun olarak kamusal ve parasız olmalı.
-
Okul öncesi eğitim en az 2 yıl zorunlu ve erişilebilir olmalı.
-
Eğitim bütçesine yeterli kaynak ayrılmalı, özel öğretim kurumları kamulaştırılmalı.
-
Okul sayısı artırılarak köy okulları yeniden açılmalı, tüm öğrencilere burs sağlanmalı.
-
Okullarda ücretsiz beslenme programı uygulanmalı.
-
Mesleki Eğitim Merkezleri (MESEM) kapatılarak kaynaklar öğrencilere burs ve eğitim desteği olarak verilmeli.
-
Karma eğitim ilkesine yönelik değişikliklere son verilmeli.
-
Zorunlu 12 yıllık eğitim kesintisiz uygulanmalı, esnek açıköğretim uygulamalarına son verilmeli.
Eğitimden Kopuş Tehlikesi Derinleşiyor
Veli-Der’in sonuç metninde eğitimden kopuşun boyutları da paylaşıldı:
-
Meslek liselerinde devamsızlık oranı 2023’te %46,6.
-
İmam hatip liselerinde devamsızlık %29,3 olarak gerçekleşti.
-
6 yaşındaki her 10 çocuktan en az 1’i, 17 yaşındaki her 7 çocuktan 1’i eğitim dışında bulunuyor.
-
Muş, Ağrı, Gümüşhane gibi illerde 15-17 yaş grubundaki çocukların üçte biri örgün eğitim dışında.
-
2024’te yaklaşık 300 bin üniversite öğrencisi okulu terk etti.